Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından ıslah edilen Tanas ve Sarısu çeşidi Yerli Milli Susam Tohumunun dağıtımı Konya İl Tarım ve Orman Müdürü Ali ERGİN, Bitkisel Üretim ve Sağlığı Şube Müdürü Niyazi Emrah ÇEREZ, Karatay İlçe Müdürü Erdem GEZGİN, Meram İlçe Müdürü İlhan KARTAL , Akören İlçe Müdürü Seyit Ali DAMKACI, Çumra İlçe Müdürü Fatih DEMİRCİ ve tohum dağıtımı yapılan Mahalle Muhtarlarının katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
Bakanlığımızın Bitkisel Üretimi Geliştirme Projesi kapsamında % 75 hibeli olarak Meram İlçemiz için 6 mahallede 78 çiftçiye 1.100 kg. , Karatay İlçemiz için 1 mahallede 21 çiftçiye 250 kg, Akören İlçemiz için 8 mahallede 29 çiftçiye 560 kg. , Çumra İlçemiz için 4 mahallede 85 çiftçiye 350 kg. susam tohum dağıtımı gerçekleşmiştir. Dağıtımı yapılan toplamda 2.260 kg yerli ve milli susam tohumu ile 4.500 da alanda ekim yapılacak olup, bu proje ile hali hazırda 5.200 da olan susam ekim alanımızı 9.700 da alana çıkartmayı hedeflemekteyiz.
Ülkemizde tarımı yapılan yağ bitkileri içerisinde önemli bir yeri olan susam, tohumlarında %50-60 yağ içeren yazlık ve otsu bir bitkidir. Bileşiminde ayrıca %25 protein bulunmaktadır. Unlu mamullerde, şekerleme yapımında, tahin, helva, kozmetik alanda ve ilaç sanayide susam kullanımı yaygındır. Türkiye'de uzun yıllardır ekilmektedir. Türkiye'de susam ekim alanları 1990-2019 yılları arasında hızlı şekilde azalarak 850.000 dekardan 250.000 dekara düşmüştür. 2019 Tüik verilerine göre üretim miktarımız 17.000 bin ton civarındadır. Ülkemizde susam tüketiminin yıllık yaklaşık 150 bin ton civarında olmakla birlikte susam üretim ve tüketim miktarları dikkate alındığında ülkemiz Susam Bitkisinde net ithalatçı konumundadır. Sudan, Etiyopya, Nijerya, Hindistan ve Pakistan ithal ettiğimiz ülkeler arasında yer almaktır. Susamda dışa bağımlı olmamızın temel sebebi Susam üretiminin tohumların toprak ile buluşmasında hasat ve hasat sonrası işlemlerinin tamamının el emeği ve aile iş gücüyle yapıldığından oldukça zor, masraflı ve zaman isteyen bir işlem olmasıdır.
İlimizde susam tarımı nadas alanlarının azaltılması ve alternatif ürünlerin yaygınlaştırılması projeleri kapsamında üretimin artırmaya çalıştığımız ürünlerden sadece bir tanesidir. İlimizde daha çok tahin yapılarak tüketilen susam simitlerin olmazsa olmazı helvanın ham maddesi konumunda olup başta Meram ilçemizde 3000 dekar, Akören'de 1600 dekar, Çumra'da 600 Dekar ve alan olmak üzere 5200 dekar alanda susam üretimi yapılmaktadır. Susam üretimi yapılan ilçelerimizin dışından diğer ilçelerimizde de susam tarımının yaygınlaştırması için demonstrasyon çalışmalarımız devam etmektedir.
Susam tarımında ilimizde 2 yıl önce başlatmış olduğumuz bir diğer çalışma ise bakanlığımıza bağlı Batem, Ege ve Gap Tarımsal Araştırma Enstitülerin geliştirmiş oldukları ve tescillenmiş yerli ve milli çeşitlerden Meram ilçemizde ilçe müdürlüğümüz ile birlikte deneme çalışmasıdır. Bu çalışma kapsamında ilimizde daha önceden dekara 20 kg olan susam alınırken yerli ve milli olarak geliştirilen çeşitler ile dekara verimimiz 70 kg kadar çıkarılarak ilimize uygun çeşitlerde belirlenmiştir. İl Müdürlüğümüz olarak susam tarımı yapan çiftçilerimize yukarıda bahsi geçen Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Menemen yerleşkesi tarafından ıslahı yapılan dekara verimi 70 kg olan yerli ve milli olan Sarısu ve Tanas çeşitlerinden Bakanlığımızın Bitkisel Üretimi Geliştirme Projesi ile % 75 hibeli 4.500 da alanda ekim yapılacak sertifikalı susam tohumu dağıtımı ile hali hazırda 5.200 da olan susam ekim alanlarını 9.700 da çıkartmayı bu proje ile hedeflemekteyiz. Bu sene susam hasatı bitmiş olup denemeler sonucunda belirlenen çeşitleri eken çiftçilerimiz verimlerden memnun olmakla birlikte ürettikleri susamı şuan kg 20 TL gibi bir fiyat ile satarak nadasa bırakacakları arazilerinden güzel bir gelir elde etmiş durumdalar.
Susam tarımda tarladaki her susam bitkisinin aynı zaman da hasat olgunlaşmadığı gibi bir bitki üzerindeki kapsüller de aynı zamanda olgunlaşmamaktadır. İşçi giderlerinin yüksek ve hasat zamanının kısıtlı olması susam ekim alanlarının azalmasının sebebi olmaktadır. Susam tarımını Konya da yayınlaştırabilmek için ilimize uygun çeşitlerin belirlenmesi kadar önemli bir olayda Susam tarımında mekanizasyona geçilmesidir. Bu kapsamda da İl ve İlçe müdürlüklerimiz tarafından Susam tarımında hasat öncesi ve sonrası işlemlerin mekanizasyona ile yapılması için çiftçilerimiz ile beraber çalışmalarımız devam etmektedir.
Susam tarımında mekanizasyona geçilmesi geleneksel yöntemlerle yapılan susam tarımında yaşanılan dezavantajları ortadan kaldıracağından sürdürülebilirliği gözle görülür şekilde artacağı düşünülmektedir. İlimizde hâlihazırda el emeğiyle yapılan susam tarımı 5.200 dekar alanla sınırlı kalmıştır. Mekanizasyonla beraber bu rakamda büyük oranda artış sağlanacaktır. Demonstrasyon ve tarla günü faaliyetleri ile daha fazla çiftçiye ulaşılarak daha büyük alanlarda susam tarımının gerçekleştirileceği düşünülmektedir. Bu da bölge halkının nadas alanlarının daraltılmasında ve münavebe uygulamasında alternatif ürün olarak susamı tercih etmesini sağlamakla beraber sürdürülebilir kalkınmanın kapısını aralamış olacaktır. Bu sayede tüm bölge çiftçilerine ulaşarak bölge halkında tarımsal farkındalık oluşturmak hedeflemekteyiz.